Stichting Jiddisj

Laatst bijgewerkt op 29-01-2025

de letters kunnen worden vergroot met control + en verkleind met control -

Tweede nummer Di Goldene Pawe

Eind januari 2025 is het tweede nummer van Di Goldene Pawe verschenen, het nieuwe tijdschrift van de Stichting Jiddisj en de opvolger van het dankzij Fred Borensztajn integraal op onze website (zie onder Archief -> Oude Nummers) te lezen blad Grine Medine. Dit tweede nummer wordt de donateurs van de stichting automatisch toegestuurd en is tevens los te bestellen: schrijf daarvoor naar info@stichtingjiddisj.nl. Het nummer stond onder redactie van David Omar Cohen, Gloria Fein Makkink, het nieuwe redactielid Jan de Vries en Daniella Zaidman-Mauer.

Klikt u hier voor meer gegevens over het tweede nummer en enige uittreksels met audiobegeleiding door Gloria Fein en Dr. David Omar Cohen.

Debuutnummer Goldene Pawe

Begin juni 2024 is het eerste nummer van Goldene Pawe verschenen, het nieuwe tijdschrift van de Stichting Jiddisj en de opvolger van het dankzij Fred Borensztajn integraal op onze website (zie onder Archief -> Oude Nummers) te lezen blad Grine Medine. Dit eerste nummer wordt de donateurs van de stichting automatisch toegestuurd en is tevens los te bestellen: schrijf daarvoor naar info@stichtingjiddisj.nl. Het debuutnummer stond onder redactie van dr. David Omar Cohen, Gloria Fein Makkink en Daniella Zaidman-Mauer. Het zal in het najaar feestelijk gepresenteerd worden: houdt u mettertijd deze webpagina in de gaten voor precieze informatie.

Klikt u hier voor meer gegevens over het eerste nummer en enige uittreksels met audiobegeleiding door Gloria Fein en Dr. David Omar Cohen.

Anski, Jiddisje vereniging in Amsterdam

De Jiddisje cultuurvereniging Anski werd in 1921 opgericht door Oostjoden, meest ambachtslieden, om in Amsterdam in hun behoefte aan Jiddisje cultuur te voorzien. Ze gingen in 1921 meteen voortvarend te werk, ze zetten een bibliotheek op en een schooltje voor de kinderen. Ze richten een eigen toneelkring op, waar artiesten uit het buitenland kwamen optreden.

Lees hier het gehele bericht.

Het zomernummer van Grine Medine is in september 2023 verschenen. Dit is tevens het laatste nummer van Grine Medine: rond het begin van het nieuwe jaar zal het eerste nummer van een nieuw tijdschrift van de Stichting Jiddisj verschijnen.

In dit nummer staat de schrijver Aaron Zeitlin centraal: het gedicht Monolog in plejn Jidisj, getranscribeerd door Hilde Pach, het lied Donna Donna, vertaald door Ariane Zwiers, en een hoofdstuk uit zijn roman Brenendike erd, vertaald door Katelijne Theeuwisse met een inleiding van Jitschok Niborski, vertaald door Justus van de Kamp.

Lees hier verder.

Het winternummer van Grine Medine is in januari 2023 verschenen.

Het nummer staat in het teken van Odessa: we lezen stukken van vroegere Odesser auteurs, zoals Joine Rozenfeld en Sjolem Aleichem, maar ook gedichten van hedendaagse auteurs, waaronder de pas overleden laatste der Jiddische dichters in Odessa, Alexander Bejderman z"l.
Verder een stuk van J.J. Singer en een recensie door Justus van de Kamp van een nieuwe uitgave uit Zweden van 'Vijanden: een liefdesroman' van Singers broer Jitschok Bashevis Singer.
Ook deze keer biedt Grine Medine het werk van een debutante aan: Jennifer Stern uit Boston heeft aan dit nummer Jiddische gedichten en haiku's bijgedragen.

tekening: Ieke Spiekman

Sjiri Sjapira

In nummer 77 een eigentijds verhaal van Sjiri Sjapira, die zowel in het Hebreeuws als in het Jiddisj schrijft. Het gaat over een ouder echtpaar dat wordt ‘getroffen’ door een kleine aardbeving in Jeruzalem en het nieuws over deze onver-wachte ramp voor de tv volgt.

Lees hier verder.

Lees het verhaal in het Jiddisj

Mosjkele de dief

Lees hier over de 'herontdekte' roman van Sjolem Alejchem

Motke de dief (Motke ganev) is een van de bekendste werken van Sjolem Asch. Nu bleek mij onlangs dat ook Sjolem Alejchem een roman heeft geschreven met bijna dezelfde titel: Mosjkele ganev. Het is een vrij onbekende tekst, die niet is opgenomen in zijn Verzameld Werk. Overigens vertonen de beide romans weinig overeenkomst. Zeer recent, september 2021, is de Engelse vertaling uitgekomen van Mosjkele ganev: Moshkeleh the thief, a rediscovered novel..

Ga naar de volledige Jiddisje tekst van Mosjkele ganev

Etgar Keret vertaald in het Jiddisj

De ook in Nederland populaire Israelische schrijver Etgar Keret heeft de Sapir-prijs voor literatuur gekregen voor zijn laatste verha-lenbundel. Als onderdeel van de prijs mocht hij dat boek behalve in het Arabisch ook in de taal van zijn keuze laten vertalen. Hij koos voor Jiddisj, omdat Jiddisj de moedertaal van zijn uit Polen afkomstige ouders was.

De titel van de verhalenbundel luidt Takala beketsa hagalaksia en in het Jiddisj:
Sjteroeng oifn rand foen der galaksië.

Het grote Sjolem Alejchem OCR-project

Enige tijd geleden is Refoyl Finkel met een project begonnen het volledige werk van Sjolem Alejchem om te zetten in digitale tekstbestanden.
Hij heeft daartoe een OCR-pro-gramma ontwikkeld dat gescande boekpagina's (plaatjes) converteert naar een modern digitaal tekst-bestand. Hoe goed zijn programma ook is, in een geconverteerde tekst blijven altijd fouten zitten.

zie hier Finkels website:

lees meer over het project

tekening: Ieke Spiekman

Arme lui rondom de kachel -
Chaim Grade

Elke dag dat de wind kouder werd en het harder sneeuwde kwamen er meer haveloze sloebers naar de ‘Stille minje’ om zich bij de kachel te warmen. Als Eljokem Pap vanuit zijn hoekje waar hij zijn houtsculpturen aan het snijden was een dergelijke gast zag binnenkomen, stond hij op en bleef stokstijf staan als een vogelverschrikker op een akker van wiens kop de wind een lap stof had afgerukt, waardoor hij de zwermende zwarte vogels niet meer aan het schrikken bracht.
lees meer

Le port d'Amsterdam

Willy Brill vertaalde het beroemde chanson van Jacques Brel in het Jiddisj en Rolinha Kross zingt het!

In port Amsterdam
woe di jam-mener zingen
mit lejmene tsinger
aroem grois Amsterdam.

In port Amsterdam
lejgt dos jam-folk zich sjlofn
wi a bloetroite fon
af der soemner jabosje.

lees en luister

Sutzkever gedichten in het Van Ostade

Op 14 november 2014 werd in het Van Ostadetheater een herdenkingsbijeenkomst gewijd aan de begin dit jaar overleden dichter Avrom Sutzkever.
In het filpje hiernaast dragen Gloria Fein en Jan Waas twee gedichten van Sutzkever voor.

Klik hier voor een kort filmpje van het optreden

meer video's

Online cursus Jiddisj

ga in het menu naar OVER HET JIDDISJ/JIDDISJ VOOR BEGINNERS

Maichldik

S’iz zoentik sjpet oif der nacht.
Es gloest mir epes tsoe nasjn.
Nit kejn pomidor oder kalifjor,
azoins iz mir gants oembatamt.
Bloiz ejn zach iz take rejtsndik:
sjokolad ongefilt mit sjmant.

lees meer...

Sprakeloos water

Verschenen bij Meulenhoff. Een spiegel van de moderne Jiddisje poezie, vertaald door Willy Brill.
Met gedichten van Perets, Gebirtig, Steinbarg, Markisj, Koelbak, Leivik, Ravitsj, Molodovsky, Glatstein, Grade, Bialik, Greenberg, Manger, Sutzkever, Berinski en vele anderen. Naast het vertaalde gedicht staat steeds de transcriptie van het oorspronkelijke Jiddisje gedicht.